Greenpeace België, Bond Beter Leefmilieu en Dryade gaan in beroep bij de Raad van State tegen het “Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Leidingstraat Glabbeek-Halen”, dat de Vlaamse regering deze zomer goedkeurde. Dit GRUP voorziet in de aanleg van een leidingstraat die op korte termijn gericht is op de uitbreiding van de aardgasinfrastructuur in Limburg. Maar of deze uitbreiding nodig is, dan wel de klimaattransitie net hindert, werd niet onderzocht.
Dit GRUP werd in 2020 opgestart met een dubbele plandoelstelling. De eerste doelstelling is gericht op de aanleg van een aardgasleiding ten behoeve van de energiebevoorrading.
Angelos Koutsis van Bond Beter Leefmilieu stelt dat “publieke data uitwijzen dat noch in de provincie Limburg, noch in België in het algemeen, nood is aan bijkomende aardgasinfrastructuur. Integendeel: tussen 2021 en 2023 daalde het aardgasverbruik in België met 20%, en werden tal van beleidsinitiatieven genomen die aansturen op de uitfasering van fossiel gas. Verder gaan verschillende studies van o.m. de Europese Commissie en de FOD Economie uit van een sterke daling van de gasvraag tegen 2040, vanwege de energietransitie. Al deze ontwikkelingen zijn niet in rekening genomen bij de goedkeuring van dit GRUP.”
De tweede doelstelling beoogt de uitbreiding van een leidingennetwerk dat op langere termijn zou kunnen dienen voor het transport van ‘groene gassen’, zoals waterstof. ”De laatste tijd verschijnt echter de ene wetenschappelijke studie na de andere waaruit blijkt dat het potentieel van hernieuwbare waterstof als alternatief voor fossiele brandstoffen lange tijd sterk werd overschat”, zegt Mathieu Soete van Greenpeace. “Uit deze studies blijkt dat het gebruik van dure, schaarse hernieuwbare waterstof enkel zinvol is voor een beperkt aantal industriële processen. Op basis van de laatste wetenschappelijke inzichten is het dus hoogst onzeker of deze infrastructuur voor meer duurzame gassen überhaupt nodig is”.
Tot slot, merkt Elias Van Marcke van Dryade op dat “investeringen in infrastructuur voor fossiele brandstoffen aanleiding kunnen geven tot een “lock-in effect” of tot “gestrande activa”, die de noodzakelijke investeringen in een op hernieuwbare energie gebaseerd systeem vertragen. Daar komt nog bij dat een verdere uitbreiding van fossiele gasinfrastructuur vooral de kwetsbare huishoudens zou treffen. Want als de vraag naar fossiel gas of het aantal netgebruikers blijft dalen, zoals verwacht, zal dat leiden tot een sterke stijging van de nettarieven voor de overblijvende gebruikers. Een steeds uitgebreidere fossiel gasinfrastructuur moet door steeds minder verbruikers worden afbetaald, of de overheid zal moeten tussenkomen. Dit werkt een vicieuze cirkel in de hand, waarbij hogere nettarieven gebruikers aanzetten om van het gas af te stappen, waardoor de nettarieven nog verder stijgen voor de minder gegoede achterblijvers.”
Kortom, de beslissing van de Vlaamse overheid om over te gaan tot de aanleg van deze leidingstraat past niet in een rechtvaardige transitie naar een klimaatneutrale samenleving, aldus de drie organisaties. “Het is hoog tijd dat de Vlaamse regering deze transitie ernstig neemt en laat doorwerken in haar plannings- en vergunningspraktijk.”